De nieuwe tramverbinding Uithoflijn loopt van Utrecht Centraal naar het Utrecht Science Park en vervangt daarmee buslijn 12 die dagelijks de grote stroom reizigers vervoert. Het project wordt aangestuurd door de Stuurgroep Uithoflijn waarin de gedeputeerde van de provincie Utrecht en de wethouder van gemeente Utrecht zitting hebben. Gezamenlijk zijn zij verantwoordelijk voor de realisatie van de infrastructuur, het materieel, het zorgdragen voor een zorgvuldige test- en proefbedrijf. Dit alles moet leiden tot een succesvolle exploitatie van de Uithoflijn in de tweede helft van 2019. De exploitatie van de Uithoflijn is onderdeel van de U-OV concessie en behoort daarmee tot de taak van de provincie.

De Uithoflijn is om meerdere redenen een project, dat rekening moet houden met complexe factoren. Om te beginnen werken drie partners in het project samen. Dat zijn de gemeente Utrecht, de provincie Utrecht en de (gezamenlijke) projectorganisatie Uithoflijn.
In het project moeten verschillende deelprojecten, onder aansturing van één van de opdrachtgevers,
uitgevoerd en geïntegreerd worden om gezamenlijk één werkend tramvervoersysteem te vormen. Een deel van het project wordt uitgevoerd in het dynamische gebied rond Utrecht Centraal Station, waar naast de Uithoflijn meerdere bouwprojecten tegelijkertijd worden uitgevoerd.
Door al deze (en andere) factoren vraagt de realisatie van de Uithoflijn en de voorbereiding van de
exploitatie van de Uithoflijn adequate sturing, maximale samenwerking en bestuurlijke aandacht van de opdrachtgevers. Daarom zijn duidelijke afspraken gemaakt over sturing en rollen en wordt met integrale planningen gewerkt.

Begin 2019 vindt de afbouw van de laatste stukken in het stationsgebied Utrecht plaats. Ook is dan gestart met het proefbedrijf op het overige tracé tussen de P+R Uithof en station Vaartsche Rijn. Bij afronding van het tracé in het stationsgebied kan ook op dit laatste deel het test- en proefbedrijf afgerond worden zodat de volledige exploitatie van start kan gaan in de tweede helft van 2019.
De eerste trams zijn in 2017 geleverd. De leverancier zal tot medio 2019 de resterende voertuigen leveren.

bedragen x € 1.000
* Het budget t.b.v. de realisatie van de traminfrastructuur is samengesteld uit dekking van zowel het Rijk, de provincie als de gemeente Utrecht. Indien aanvullende dekking benodigd is dan gebeurt dat conform de Bestuursovereenkomst UHL in de verhouding van resp. 76% Provincie Utrecht en 24% gemeente Utrecht. De in voorjaar 2018 ter beschikking gestelde aanvullende financiering van 84 mln is opgenomen in deze cijfers.
** Het materieel wordt gefinancierd uit toekomstige reizigersinkomsten (na start exploitatie 2^e helft 2019).

Grote projecten in een stedelijke omgeving kennen onvoorziene zaken en risico’s. Hiervoor zijn reserveringen binnen het projectbudget opgenomen. Om hier op te sturen wordt er een actief risicomanagement beleid gevoerd. Periodiek wordt voor zowel Traminfrastructuur als Materieel het risicoprofiel geëvalueerd. Dan wordt de kans op het optreden van een risico beoordeeld, worden beheersmaatregelen in kaart gebracht, waar nodig toegepast en per kwartaal financieel vertaald en afgezet tegen de beschikbare reserveringen. Majeure wijzigingen, nieuwe of vervallen risico’s worden tussentijds besproken en besloten in de Stuurgroep UHL.

Provincie en de gemeente Utrecht maakten in 2018 bekend dat de Uithoflijn ruim een jaar later gereed zou zijn. De bestuurlijke planning die er van uit gaat dat de Uithoflijn in december 2019 volledig in exploitatie gaat, kent een waarschijnlijkheid van 85% (P85) dat deze gehaald gaat worden. Daarbij is er blijvend aandacht voor de risico’s die samenhangen met dit complexe project. Dit zijn onder meer de tijdige levering en in bedrijfstelling van de trambeveiligingssystemen. Daarnaast technische tekortkomingen die de aannemer moet oplossen en opleverdossiers van de aannemer die afgerond moeten worden. Verder richt de opgave zich op de integratie van alle systemen en het aantoonbaar maken van een veilige werking en vastlegging daarvan in de integrale Safetycase. Omdat dit zorgvuldig en compleet moet gebeuren zijn dit tijdrovende processen, waarover veelvuldig wordt afgestemd met de bevoegde instanties om in het kader van de Wet lokaal spoor een tijdige veiligheidsbewijsvoering en bijhorende vergunningen te verkrijgen om de exploitatie te mogen starten.

In het Utrecht Science Park wordt nauw samengewerkt met o.a. Universiteit van Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universitair Medisch centrum, om de overlast tijdens de realisatie te minimaliseren. Om het risico van de mogelijke elektromagnetische interferentie (EMI) en de verstoring hierdoor van de (zeer) gevoelige meet- en behandelapparatuur in de Uithof te mitigeren, zijn er in de bovenbouw van de railinfra maatregelen getroffen (sectionering). De EMI testen lopen door tot in 2019. Mochten de genomen maatregelen tijdens de testfase niet afdoende blijken dan is een aantal beheersmaatregelen voorzien.

Aan provinciale zijde wordt een aantal randvoorwaardelijke projecten gerealiseerd die essentieel zijn voor het tijdig in exploitatie kunnen nemen van de Uithoflijn. Denk hierbij aan o.a. het gereed hebben van faciliteiten om het materieel te kunnen stallen, onderhouden en testen (de nieuwe tramremise).  Deze wordt naar verwachting medio 2019 opgeleverd en ook hier zijn beheersmaatregelen voorzien om de exploitatie van de UHL te borgen mochten risico’s optreden.

Verbeterplan organisatiegereedheid
In maart 2018 is het verbeterplan naar aanleiding van de audit “Systeemintegratie en organisatiegereedheid Uithoflijn van Horvat & Partners en Deloitte” verschenen en toegezonden aan Raad en Staten. Het verbeterplan geeft richting om die verbeterpunten door te voeren die in samenhang meer zekerheid bieden voor het realiseren van een Werkend Tramvervoersysteem Uithoflijn én een succesvolle start van de exploitatie en het beheer. De focus ligt op zes verbeterthema’s, te weten: borging opvolging audit, governance en organisatie (samen sturen, beheersen en verantwoorden), eisenbeheer (systeemintegratie), voorbereiding exploitatie en beheer, integrale sturing en planning (inclusief de raakvlakprojecten) en cultuur (professioneel samenwerken). De onderliggende acties zijn uitgewerkt specifieke plannen van aanpak en worden geborgd door een Regiegroep waarin vertegenwoordigers van opdrachtgevers en projectorganisatie deelnemen.

Bewustwordingscampagne komst Uithoflijn/veiligheid
Het Uithoflijntracé gaat door (een gebied van) Utrecht dat niet gewend is aan een tram en aan
tramspecifieke risico’s zoals het feit dat een tram een voorrangsvoertuig is, niet kan uitwijken en een langere remweg heeft, en het feit dat tramrails slipgevaar kunnen opleveren. Het tracé kent een aantal gelijkvloerse kruisingen en er zijn in het Stationsgebied en in Utrecht Science Park De Uithof ook busbanen voor medegebruik.
Daarom ontwikkelt de projectorganisatie Uithoflijn een bewustwordingscampagne om ruim op tijd aandacht te vragen voor de veiligheidsrisico’s die kunnen ontstaan als de trams gaan rijden op de Uithoflijn. Het belang van zo’n campagne is ook nadrukkelijk benoemd door de beide opdrachtgevers (gemeente en provincie) en door de samenwerkingspartners in zowel Stationsgebied als Utrecht Science Park De Uithof. Daarbij is ook aangetekend dat het zich houden aan de verkeersregels een individuele verantwoordelijkheid is. Het negeren van waarschuwingslichten en het onder de slagboom door duiken zijn de belangrijkste risico’s. De campagne richt zich op verkeersdeelnemers en passagiers en zal bijzondere aandacht geven aan scholen en sportverenigingen.
De campagne heeft een bredere boodschap dan alleen over de Uithoflijn, ook voor de bussen in het
stationsgebied en in USP De Uithof. Deze behoefte komt tegemoet aan de wensen van de Uithofpartners en wordt gedeeld door vervoerder U-OV